Opisujemy praktyczne przypadki instalacji anten naziemnych w województwie mazowieckim wykonanych przez serwis cyfra.tv ®. Zwracamy uwagę na konkretne modele anten i wzmacniaczy oraz na parametry techniczne sprzętu (zysk energetyczny anteny, tłumienie filtrów LTE/5G, liczba direktorów, zakres pasmowy). Podajemy używane zwrotnice, rozgałęźniki, zasilacze oraz sumatory (np. Signal R-2/1F), a także mierniki sygnału.

Warszawa – centrum miasta

Sytuacja: W ścisłym centrum Warszawy nadajnik radiowo-telewizyjny w Raszynie (Warszawa) zapewnia bardzo silny sygnał DVB-T2. Emitowane są tu większość multipleksów (MUX-1,2,3,4,6) z mocą ok. 100 kW (kanały 43, 29, 27, 34, 48). Dodatkowo z Pałacu Kultury i Nauki idzie MUX-8 (kanał 7, ok. 17 kW). Dzięki temu nawet niewielka antena potrafi odbierać cyfrową telewizję naziemną HD bez problemu. Zgłosił się klient z lokalu w śródmieściu, a naszym zadaniem było zamontowanie anteny z filtrem LTE i podłączenie do dwóch gniazd TV. Poniżej szczegółowo opisujemy użyty sprzęt i wyniki pomiarów.

Zastosowana antena: Wybraliśmy kierunkową antenę Telmor TurboT 60 (pasmo UHF 470–694 MHz, zysk ok. 14 dBi, wbudowany filtr LTE/5G). Antena ma kilkanaście bierek (elementów) i w praktyce kąt połowy mocy ~25°. Zamocowaliśmy ją na balkonie tak, aby wystawała ponad dach i była skierowana w stronę Raszyna/PKiN. Ustawienie wskazał kompas miernika sygnału, co dało optymalną orientację. Dzięki zintegrowanemu filtrowi LTE i 5G zabezpieczyliśmy instalację przed zakłóceniami z pasm mobilnych.

Rozgałęźnik i przyłącza: Ponieważ sygnał jest silny, zrezygnowaliśmy ze wzmacniacza. Kabel antenowy doprowadziliśmy do symetryzatora (adapter 75/300 Ω) przy wejściu tunera TV, a następnie do rozgałęźnika 2-drożnego Signal/Terra. Rozgałęźnik zapewnił równomierny podział sygnału na dwa odbiorniki i jednocześnie izolował prąd, co pozwala na ewentualne zasilanie wzmacniacza lub konwertera satelitarnego w przyszłości. W tym przypadku nie potrzebowaliśmy zasilania anteny, ale gdyby była taka potrzeba, moglibyśmy użyć zwrotnicy typu sumator (np. Signal R-2/1F) do połączenia anteny sat i DVB-T.

Pomiary sygnału: Po zamontowaniu anteny podłączyliśmy miernik (np. Televes H22). Poziom sygnału DVB-T2 okazał się bardzo wysoki: na MUX-1/2 (kanały 43,29) mieliśmy ok. 75 dBμV, a na MUX-3/4 (kanały 27,34) – około 70 dBμV. Multipleks MUX-8 (kanał 7) z PKiN miał ~50 dBμV, co przy filtrze LTE i małej odległości daje idealne warunki. Współczynnik błędów MER dla wszystkich multipleksów był znakomity (>40 dB), co oznacza bezproblemowy odbiór. Antena TurboT 60 okazała się wystarczająca zarówno dla pasma UHF, jak i dla kanałów niskiego VHF (MUX-8). W efekcie użytkownik otrzymał stabilny obraz HDTV na wszystkich kanałach bez potrzeby dodatkowych wzmocnień.

Płońsk – warunki peryferyjne

Sytuacja: Płońsk leży ok. 70 km na północny zachód od Warszawy. Sygnał z Raszyna dociera tu ograniczony i wymaga większej anteny. Dodatkowo działa pobliski nadajnik Płocka (Rachocin) z multipleksami Mazowsza – MUX-3 na kan. 39 i MUX-2 na kan. 44 (moc ~100 kW). Po analizie map zasięgu (Emimaps) okazało się, że kierunek na Raszyn dominuje na MUX-1/2/3, ale sygnały z Płocka też są słyszalne. W efekcie zmierzyliśmy sygnał z obu kierunków, by ustalić optymalne ustawienie anteny – w praktyce antenę ustawiliśmy pomiędzy, aby korzystać z obu źródeł.

Zastosowana antena: Użyliśmy logarytmiczno-dipolowej anteny Emme Esse 45 MWSL (33 elementy, zakres 21–60, zysk 11–15 dB). Antena ta ma bardzo wąski kąt wiązki (~18°) i tłumienie sygnałów wstecznych ~28 dB, co minimalizuje zakłócenia spoza głównego kierunku. Montaż wykonaliśmy na zewnętrznym maszcie zamocowanym do ściany. Antena została wyposażona w zewnętrzny filtr LTE/5G blisko symetryzatora, by zapobiec przenikaniu sygnału 5G do toru DVB-T.

Wzmacniacz i zasilanie: Ze względu na odległość zastosowaliśmy wzmacniacz Maximum AS-039 (gain do 20 dB, 2 wyjścia). Urządzenie zamontowaliśmy tuż przy antenie w szczelnej skrzynce, co zminimalizowało stratę kabla. Metalową obudowę wzmacniacza przykręcono do masztu, a zasilanie sieciowe 230V poprowadziliśmy do gniazdka pod dachem budynku. Wzmacniacz ma wbudowany zasilacz, więc podłączyliśmy go bezpośrednio do sieci. Dzięki temu eliminujemy konieczność prowadzenia prądu poprzez antenę. W praktyce wzmacniacz podzielił sygnał na dwa wyjścia do salonu i sypialni, a regulacja tłumika pozwoliła dopasować poziom do tunerów bez saturacji.

Pomiary sygnału: Po uruchomieniu miernika okazało się, że poziomy sygnałów DVB-T2 wynoszą ok. 60–65 dBμV na MUX-1/2/3 (grupa 1-4) oraz ok. 50 dBμV na MUX-8 (kan. 7, PKiN). Współczynnik MER utrzymywał się na 38–40 dB, co gwarantuje stabilny odbiór HD. Dzięki zastosowaniu anteny o dużym zysku i wzmacniacza nawet słabsze sygnały (np. MUX-8) były dekodowalne. Instalacja efektywnie korzysta z sygnałów Raszyna i Rachocina – klient uzyskał komplet programów naziemnych w jakości HD, a regulowany wzmacniacz AS-039 umożliwiał wyrównanie poziomów między multipleksami.

Grodzisk Mazowiecki – przedmieścia Warszawy

Sytuacja: Grodzisk Mazowiecki znajduje się ok. 30 km na zachód od centrum Warszawy. Warunki terenowe są tu umiarkowane, brak dużych przeszkód między nadajnikiem w Raszynie a klientem. Z racji bliskości Warszawy sygnał DVB-T2 jest bardzo silny i stabilny. Klient potrzebował prostej instalacji do trzech tunerów, priorytetem było uniknięcie zbędnych urządzeń aktywnych.

Zastosowana antena: Zainstalowaliśmy antenę kierunkową Telmor TurboT 40 (9 elementów). Ma ona zysk ok. 12 dBi w górnym paśmie UHF i wbudowany filtr LTE. Antena posiada solidną konstrukcję z 9 dipolami i została zamocowana na maszt montowanym do komina. Dodatkowo użyliśmy wspornika obrotowego, by precyzyjnie nas skierować na Raszyn (azymut ~285°). Wysunięcie masztu ponad dach o kilka metrów pomogło uzyskać lepsze pole widzenia do Raszyna i uniknąć odbić sygnału od pobliskich zabudowań.

Rozgałęźniki i elementy pasywne: W tej instalacji nie zastosowaliśmy żadnego wzmacniacza – sygnał z Raszyna miał ok. 70 dBμV, co wystarczyło do obsłużenia trzech tunerów. Użyliśmy rozgałęźnika Terra 2-drożnego z równym podziałem, który przesłał sygnał do dwóch gniazd w salonie, a trzeci tuner podłączyliśmy kaskadowo (daisy-chain) z jednego z wyjść. Na wejściu każdego tunera zamontowaliśmy symetryzatory (baluny 75/300 Ω) dla poprawy dopasowania impedancji kabla. Dzięki temu instalacja pozostała w 100% pasywna i prosta.

Pomiary sygnału: Po montażu miernik pokazał ok. 70 dBμV na MUX-3 (kan. 27 Raszyn) oraz ok. 65 dBμV na MUX-2 (kan. 29). Telewizory podłączone przez rozgałęźnik wyświetlały pełen obraz 1080p HD bez szumów czy artefaktów. MER ok. 42 dB potwierdziło dużą rezerwę sygnału. Nawet przy podziale na trzy odbiorniki poziom na ostatnim tunerze był powyżej 60 dBμV, co jest bardzo dobrym wynikiem. Do uwag technicznych należała tylko minimalna korekta anteny, by poprawić odbiór kanału MUX-8 (niskie VHF). Po regulacji sygnał MUX-8 stał się stabilny, a instalacja okazała się bezproblemowa – sygnał był mocny i stabilny na każdym telewizorze.

Wyszków – wyzwanie na granicy zasięgu

Sytuacja: Wyszków leży ok. 50 km na północny wschód od Warszawy, teren jest lekko pofałdowany. Zasięg sygnału z Raszyna jest tu na granicy stabilności. Obecny jest także nadajnik Ostrołęka-Ławy (60 kW, MUX-3 Warszawa na kan. 42) oraz lokalny nadajnik Różan (VHF). Pomiar wykazał, że korzystniejszy jest kierunek na Ostrołękę, dlatego antenę skierowaliśmy głównie na azymut ~320°. Takie ustawienie dało silniejsze sygnały kluczowych multipleksów niż skierowanie na samą Warszawę.

Zastosowana antena: Użyliśmy anteny kierunkowej Opticum AX304 (18 elementów, zysk ok. 13 dBi). Jest to solidna antena z aluminiowym stelażem i filtrem LTE. Antenę zamontowaliśmy na wolnostojącym maszcie za domem, na którym była już instalacja satelitarna. Dzięki uchwytowi antena naziemna została umieszczona poniżej talerza, co poprawiło równowagę masztu. Po ustawieniu na nadajnik Ostrołęka-Ławy antena osiągnęła poziom ~60 dBμV na MUX-3 (kan. 42) i ok. 55 dBμV na MUX-1/2 (kanały 43, 29).

Wzmacniacz i akcesoria: Zastosowaliśmy wzmacniacz Terra HS-016 CABRIO z regulacją niezależną VHF/UHF (maks. gain ~22 dB). Urządzenie przymocowaliśmy bezpośrednio przy antenie naziemnej, w skrzynce hermetycznej IP65. Do wzmacniacza podaliśmy 12 V DC z dedykowanego zasilacza antenowego (zamontowanego w skrzynce), wykorzystując przejście prądu w kablu. Dzięki oddzielnej regulacji tłumienia wyrównaliśmy poziomy sygnału między kanałem 42 a niższymi. Zastosowaliśmy też symetryzator 75/300 Ω przed wzmacniaczem, by poprawić dopasowanie impedancji i ograniczyć echa sygnału.

Pomiary i efekty: Po włączeniu miernika okazało się, że na wyjściu wzmacniacza poziomy DVB-T2 wynoszą ok. 70 dBμV na kluczowych multipleksach (MUX-1/2/3) i 60 dBμV na słabszym MUX-8 (kanał 7). MER utrzymywał się na ok. 37 dB – wystarczająco do stabilnego odbioru HD. Zestaw anteny 18-el. + wzmacniacza HS-016 + sumator Signal umożliwił pozyskanie pełnego pasma programów naziemnych. Pasmo FM/DAB+ również zostało wzmocnione, co poprawiło odbiór radiowy.

Wspólny maszt i zasilanie wzmacniaczy

Montaż kilku anten na jednym maszcie: Często antenę satelitarną i naziemną montujemy na wspólnym maszcie, by ograniczyć punkty penetracji dachu. Ważne jest zachowanie separacji sygnałów. Stosujemy sumatory typu Signal R-2/1F lub Terra DIP SAT/DVB-T, które łączą sygnał z konwertera satelitarnego i anteny naziemnej w jednym kablu. Praktycznie antena satelitarna znajduje się tuż obok lub powyżej anteny naziemnej na maszcie, co pozwala uniknąć przenikających sygnałów między nimi.

Przejścia DC i zasilanie wzmacniaczy: Jeśli używamy wzmacniacza przy antenie naziemnej, musimy dostarczyć mu zasilanie DC. Często wykorzystuje się istniejące przewody: na przykład wyjście 18 V z LNB satelity może zasilać wzmacniacz przez zwrotnicę Signal R-2/1F (przełączając diodą). Można też zastosować oddzielny zasilacz antenowy 12–24 V blisko anteny lub wzmacniacz z wbudowanym zasilaniem (jak Maximum AS-039). Przy podawaniu zasilania należy zwrócić uwagę na polaryzację i filtrację, aby uniknąć zakłóceń między urządzeniami. Ponadto przed instalacją warto sprawdzić, czy wzmacniacz posiada funkcję DC-PASS. Niektóre modele (np. Emme Esse 82306FL) nie przepuszczają napięcia zwrotnie do wyjścia anteny – w takich przypadkach stosuje się osobny zasilacz lub zwrotnice z wyłącznikiem zasilania.

Dobór anten i wzmacniaczy: W przedstawionych instalacjach widać wyraźnie, że dobór sprzętu zależy od lokalizacji. W centrum Warszawy wystarczyła antena kierunkowa z filtrem LTE bez aktywnego wzmacniacza. Natomiast w oddalonych miejscach, takich jak Płońsk czy Wyszków, istotne było użycie anten o dużym zysku (np. Emme Esse 33 el., Opticum 18 el.) oraz wzmacniaczy antenowych (Maximum AS-039, Terra HS-016). Zawsze stawiamy na anteny kierunkowe (niewielka liczba bierek, duży zysk) i odpowiednie filtrowanie LTE/5G. Dodatkowo zalecamy zawsze weryfikację instalacji miernikiem sygnału – to najlepszy sposób, aby sprawdzić poziomy i jakość sygnału. Odpowiednie ustawienie anteny i regulacja wzmocnienia gwarantują czysty obraz DVB-T2.

Odgromienie i uziemienie: Każdy maszt antenowy należy połączyć z instalacją odgromową budynku. Używamy do tego zacisków i grubego przewodu PE. Dobrze wykonane uziemienie chroni instalację przed przepięciami wywołanymi piorunami. To ostatni krok każdej poprawnej instalacji antenowej w praktyce – gwarancja bezpieczeństwa sprzętu i użytkowników.